Hoàn thiện tiêu chuẩn – chốt thị trường – khơi dòng vốn: Chìa khóa cho CNHT năng lượng

Ngày 25/9/2025, Bộ Công Thương phối hợp Bộ Tài chính và Cơ quan Hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA) tổ chức Hội thảo tổng kết Dự án “Thúc đẩy thị trường đầu tư tiết kiệm và hiệu quả năng lượng trong lĩnh vực công nghiệp và hỗ trợ thực hiện Kế hoạch hành động tăng trưởng xanh Việt Nam”. Phát biểu khai mạc, bà Nguyễn Thị Lâm Giang – Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công khẳng định dự án do Chính phủ Hàn Quốc tài trợ qua KOICA là minh chứng cho quan hệ hợp tác hữu nghị, tin cậy và hiệu quả Việt Nam – Hàn Quốc, đồng thời tạo nền tảng mở rộng thị trường đầu tư cho các giải pháp tiết kiệm năng lượng trong công nghiệp. Sau hơn 3 năm triển khai (2021–2025), dự án không chỉ nâng cao năng lực cơ quan quản lý, doanh nghiệp, tổ chức tài chính trong tiếp cận và thẩm định dự án, mà còn góp phần hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng xanh quốc gia, giảm cường độ năng lượng và phát thải khí nhà kính.

Bà Nguyễn Thị Lâm Giang - Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương) phát biểu tại Hội thảo

Ông Lee Byung Hwa, Giám đốc Quốc gia KOICA tại Việt Nam, cho biết hai bên đã hợp tác chặt chẽ để xây dựng định mức tiêu hao và hướng dẫn kỹ thuật hiệu quả năng lượng cho các ngành thép, xi măng, giấy, dệt may; đồng thời tổ chức nhiều chương trình tăng cường năng lực và nghiên cứu khả thi tại doanh nghiệp, qua đó tạo nền tảng chuyển hóa kết quả nghiên cứu thành các khoản đầu tư thực tế. Dự án cũng hỗ trợ 10 địa phương xây dựng đầu vào kế hoạch tăng trưởng xanh; thúc đẩy hoàn thiện khung đầu tư xanh và cơ chế khuyến khích khu vực tư nhân tham gia.

Trên nền tảng đó, công nghiệp hỗ trợ (CNHT) trong ngành năng lượng được nhìn nhận là “bệ phóng” mới cho sản xuất Việt Nam. Nhu cầu linh kiện, vật liệu và dịch vụ kỹ thuật gia tăng nhanh ở các lĩnh vực điện mặt trời, điện gió, khí – điện khí, lưu trữ năng lượng và thiết bị lưới đang mở ra cơ hội nội địa hóa sâu: từ khung nhôm, kết cấu thép mạ kẽm, bulông cường độ cao, cáp – tủ bảng điện, container BESS đến tháp gió, móng jacket/monopile, thiết bị phụ trợ trạm biến áp. Ở mảng dịch vụ, khảo sát – thí nghiệm, lắp đặt – chạy thử, O&M, kiểm định – hiệu chuẩn và thử nghiệm điện theo chuẩn IEC/EN tạo biên lợi nhuận tốt nếu doanh nghiệp đạt chứng chỉ và chuẩn hóa quy trình.

Để chớp thời cơ, giới chuyên gia khuyến nghị đồng bộ ba trụ cột: (i) thị trường ổn định qua cơ chế tự sản – tự tiêu, mua bán điện trực tiếp (DPPA) và mục tiêu NLTT trong Quy hoạch điện; (ii) tiêu chuẩn quốc tế được “bật công tắc” từ khâu thiết kế, hàn - sơn phủ, an toàn cháy nổ, thử nghiệm kiểu (type test), FAT/SAT; (iii) tài chính xanh đi kèm hợp đồng khung dài hạn giúp doanh nghiệp đầu tư dây chuyền và phòng thử nghiệm. Lộ trình ngắn hạn là lập bản đồ năng lực CNHT theo cụm vật liệu – cơ khí – điện, xác định khoảng trống tiêu chuẩn và phát triển bộ mẫu sản phẩm điển hình cho điện mặt trời, điện gió, lưới – lưu trữ. Trung hạn, hình thành 5-7 sản phẩm lõi “Made in Vietnam”; dài hạn, tiến vào các hạng mục kỹ thuật cao và dịch vụ O&M số. Với nền tảng hợp tác KOICA và quyết tâm chuẩn hóa, CNHT năng lượng hứa hẹn trở thành trụ cột mới của cơ khí – điện Việt Nam, đóng góp cả xuất khẩu lẫn tự chủ chuỗi cung ứng trong kỷ nguyên xanh – số – thông minh.

Đặc biệt, phiên thảo luận đã diễn ra sôi nổi với nhiều ý kiến trao đổi, câu hỏi và đóng góp thực tiễn từ các đại biểu đến từ doanh nghiệp, địa phương, cơ quan quản lý, tổ chức quốc tế và đơn vị tư vấn.

“Tên dự án: Dự án “Thúc đẩy thị trường đầu tư tiết kiệm và hiệu quả năng lượng trong lĩnh vực công nghiệp và hỗ trợ thực hiện Kế hoạch hành động tăng trưởng xanh Việt Nam”.

- Cơ quan chủ quản: Bộ Công Thương.

- Chủ dự án: Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công, Bộ Công Thương.

- Nhà tài trợ nước ngoài: Chính phủ Hàn Quốc thông qua Cơ quan Hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA).

- Thời gian thực hiện: 2021-2025.

- Dự án bao gồm 5 hợp phần chính:

+ Hợp phần 1: Lập dự án đầu tư tiết kiệm năng lượng.

+ Hợp phần 2: Hỗ trợ thực thi quy định định mức tiêu hao năng lượng và hướng dẫn kỹ thuật về tăng trưởng xanh.

+ Hợp phần 3: Nâng cao năng lực liên quan tới đầu tư tiết kiệm năng lượng trong lĩnh vực công nghiệp và thực hiện Kế hoạch hành động tăng trưởng xanh.

+ Hợp phần 4: Khảo sát, nghiên cứu và xây dựng Kế hoạch hành động tăng trưởng xanh cấp tỉnh

+ Hợp phần 5: Phổ biến tuyên truyền về các giải pháp về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả và Kế hoạch hành động tăng trưởng xanh của các tỉnh./.”