Dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam đầy tham vọng của Việt Nam, với tổng vốn đầu tư ước tính khoảng 67 tỷ USD, đã thu hút sự chú ý đáng kể từ cộng đồng quốc tế, mở ra hàng loạt cơ hội chiến lược cho đất nước trên các lĩnh vực kinh tế, công nghệ và địa chính trị. Tuyến đường sắt dài khoảng 1.541 km này sẽ kết nối Hà Nội ở phía Bắc với TP. Hồ Chí Minh ở phía Nam, đi qua 20 tỉnh và thành phố trực thuộc trung ương. Đây là một trong những dự án hạ tầng trọng điểm trong kế hoạch phát triển quốc gia của Việt Nam, dự kiến khởi công vào năm 2027 và những đoàn tàu đầu tiên sẽ đi vào hoạt động vào năm 2035.

Khi hoàn thành, tuyến đường sắt cao tốc này được kỳ vọng sẽ thay đổi căn bản khả năng kết nối trong nước, rút ngắn đáng kể thời gian di chuyển giữa các trung tâm kinh tế lớn và giảm tải cho các tuyến đường bộ cũng như hàng không hiện tại. Mạng lưới giao thông được nâng cấp này không chỉ thúc đẩy phát triển cân bằng giữa các vùng miền mà còn tạo động lực cho tăng trưởng du lịch, nâng cao hiệu quả logistics và tăng cường khả năng dịch chuyển lao động, qua đó góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội dài hạn của đất nước.

Để tài trợ cho dự án quy mô lớn này, Việt Nam đặt mục tiêu thu hút nguồn vốn đầu tư nước ngoài cho khoảng 30% tổng chi phí. Chính phủ đang tích cực hợp tác với các đối tác quốc tế — bao gồm Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc — nhằm đảm bảo nguồn vốn và thúc đẩy hợp tác kỹ thuật. Những mối quan hệ hợp tác quốc tế này mang lại cơ hội quan trọng cho việc chuyển giao công nghệ, giúp Việt Nam tiếp cận các hệ thống đường sắt tiên tiến, tiêu chuẩn kỹ thuật hiện đại và năng lực quản lý dự án chuyên nghiệp. Bên cạnh đó, các hợp tác này còn góp phần nâng cao kỹ năng cho lực lượng lao động và thúc đẩy sự phát triển của các ngành công nghiệp trong nước, thông qua việc tạo điều kiện cho doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào chuỗi cung ứng công nghệ cao toàn cầu, đặt nền móng cho tiến trình hiện đại hóa công nghiệp rộng lớn hơn.

Về bản chất, dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam không chỉ đơn thuần là một công trình hạ tầng quy mô lớn, mà còn là một công cụ chiến lược then chốt giúp Việt Nam thúc đẩy mạnh mẽ chương trình phát triển quốc gia, mở rộng quan hệ đối tác quốc tế sâu rộng hơn, và nâng cao vị thế địa chính trị cũng như kinh tế trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương.

Từ góc độ phát triển, dự án đường sắt cao tốc đóng vai trò là chất xúc tác cho quá trình chuyển đổi cơ cấu. Với khả năng cải thiện mạnh mẽ khả năng kết nối giữa các trung tâm đô thị và kinh tế trọng điểm, dự án có thể tái định hình toàn diện hệ thống giao thông của Việt Nam. Điều này sẽ mở ra các hành lang tăng trưởng mới, thúc đẩy liên kết vùng sâu sắc hơn và tối ưu hóa việc phân bổ nguồn lực, lao động và dòng vốn đầu tư. Những thay đổi này trực tiếp hỗ trợ các mục tiêu phát triển bao trùm, nâng cấp công nghiệp và chuyển đổi sang một nền kinh tế xanh, dựa trên tri thức.

Trên bình diện quốc tế, dự án đóng vai trò là nền tảng hợp tác chiến lược có sức thu hút cao. Thông qua việc mời gọi và điều phối sự tham gia của nhiều đối tác toàn cầu đa dạng — như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc và các quốc gia châu Âu — Việt Nam không chỉ tiếp cận được các công nghệ tiên tiến và nguồn tài chính quốc tế, mà còn củng cố khả năng linh hoạt trong chính sách đối ngoại. Mô hình hợp tác đa cực này giúp Việt Nam duy trì thế cân bằng chiến lược, tránh phụ thuộc vào một nguồn ảnh hưởng duy nhất và chủ động hơn trong việc định hình con đường phát triển dài hạn của mình.

Sau cùng, dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam thể hiện rõ tầm nhìn của Việt Nam về một nền kinh tế hiện đại, kiên cường và hội nhập sâu rộng với thế giới. Dự án phản ánh cam kết lâu dài của quốc gia đối với tăng trưởng dựa vào hạ tầng, phát triển bền vững và vai trò lãnh đạo khu vực, qua đó khẳng định Việt Nam là một quốc gia chủ động, năng động và có sức cạnh tranh trên trường quốc tế.

Sự quan tâm và tham gia của quốc tế

Trung Quốc

Nhiều doanh nghiệp Trung Quốc đã bày tỏ sự quan tâm mạnh mẽ đến việc tham gia phát triển tuyến đường sắt cao tốc Bắc – Nam của Việt Nam. Dẫn đầu là Tập đoàn Xây dựng Giao thông Trung Quốc (China Communications Construction Company – CCCC), đơn vị đã tích cực đề xuất đầu tư vào hạ tầng giao thông của Việt Nam, bao gồm cả dự án trọng điểm này.

Sự quan tâm của Trung Quốc càng được củng cố tại Diễn đàn Doanh nghiệp Việt – Trung tổ chức vào tháng 10 năm 2024, nơi nhiều doanh nghiệp Trung Quốc thể hiện sẵn sàng tham gia không chỉ vào dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam mà còn vào các dự án liên quan như đường sắt xuyên biên giới và hệ thống giao thông đô thị.

Các quan chức Việt Nam ghi nhận kinh nghiệm dày dạn của Trung Quốc trong xây dựng hệ thống đường sắt cao tốc — mạng lưới lớn nhất thế giới hiện nay — và đang cân nhắc những lợi ích từ chuyên môn này. Tuy nhiên, Việt Nam cũng thận trọng trong quá trình xem xét, nhằm đảm bảo tính minh bạch, cạnh tranh và khả năng chuyển giao công nghệ trong mọi hình thức hợp tác tiềm năng.

 

Tàu cao tốc do Trung Quốc thiết kế với tốc độ 350 km/h cho tuyến đường sắt cao tốc Jakarta–Bandung

Nhật Bản

Nhật Bản từ lâu đã là đối tác chiến lược trong phát triển hạ tầng của Việt Nam. Các doanh nghiệp Nhật Bản thể hiện sự quan tâm bền bỉ và lâu dài trong việc hỗ trợ tham vọng phát triển đường sắt cao tốc của Việt Nam, đặc biệt là dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam. Với công nghệ tàu cao tốc Shinkansen nổi tiếng toàn cầu về độ an toàn, độ tin cậy và hiệu quả, Nhật Bản đang từng bước khẳng định vị thế là đối tác then chốt trong dự án này.

Công ty East Japan Railway Company (JR East) đã bày tỏ mong muốn hợp tác với Việt Nam trong việc nâng cấp các tuyến đường sắt hiện có, chẳng hạn tuyến Hà Nội – Hải Phòng, cũng như tìm hiểu khả năng phát triển hạ tầng đường sắt cao tốc. JR East cũng đã tham gia các phiên thảo luận chia sẻ kiến thức và khảo sát tính khả thi cùng với các cơ quan chức năng của Việt Nam.

Bên cạnh sự quan tâm từ khu vực tư nhân, Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (Japan International Cooperation Agency - JICA) đã hỗ trợ nhiều nghiên cứu quy hoạch giao thông và tư vấn kỹ thuật liên quan đến lĩnh vực đường sắt của Việt Nam. Các quan chức Nhật Bản khẳng định cam kết cung cấp hạ tầng chất lượng cao, đảm bảo chuyển giao công nghệ và phù hợp với các mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam.

Trong các cuộc trao đổi ngoại giao cấp cao, Nhật Bản đã nhiều lần tái khẳng định sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam tiếp cận các gói tài chính với điều kiện ưu đãi, thông qua hình thức hỗ trợ phát triển chính thức (ODA), nếu được lựa chọn là đối tác chiến lược.

Sự tham gia của Nhật Bản phản ánh chiến lược khu vực rộng lớn hơn của nước này trong việc tăng cường quan hệ kinh tế và hợp tác hạ tầng với các quốc gia ASEAN, đồng thời thúc đẩy tiêu chuẩn và công nghệ.

Tàu cao tốc THSR 700T dài 344 km Đài Bắc - Cao Hùng, đánh dấu lần đầu tiên, công nghệ tàu cao tốc của Nhật Bản được xuất khẩu ra nước ngoài

Hàn Quốc

Các doanh nghiệp Hàn Quốc ngày càng thể hiện sự quan tâm đến việc tham gia dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam của Việt Nam, coi đây là cơ hội chiến lược để giới thiệu công nghệ đường sắt tiên tiến của Hàn Quốc và tăng cường quan hệ kinh tế song phương với Việt Nam.

Các tập đoàn lớn và cơ quan chính phủ Hàn Quốc đã tích cực tham gia thảo luận với phía Việt Nam. Tập đoàn Đường sắt Hàn Quốc (KORAIL) và Hyundai Rotem — đều có nhiều kinh nghiệm trong phát triển hệ thống đường sắt cao tốc và đô thị — đã bày tỏ thiện chí hợp tác trong nhiều giai đoạn của dự án, từ thiết kế và kỹ thuật đến sản xuất tàu và tích hợp hệ thống.

Hàn Quốc xem Việt Nam là thị trường trọng điểm trong Chính sách Hướng Nam Mới (New Southern Policy), thúc đẩy hợp tác sâu rộng hơn về kinh tế, công nghệ và hạ tầng với các quốc gia Đông Nam Á. Các quan chức Hàn Quốc cũng nhấn mạnh mô hình KTX (Korea Train Express) – hệ thống tàu cao tốc thành công của Hàn Quốc – như một hình mẫu phù hợp cho Việt Nam, với các ưu điểm về an toàn, hiệu quả và chi phí hợp lý.

Tại các cuộc họp song phương và diễn đàn doanh nghiệp, đại diện Hàn Quốc khẳng định năng lực cung cấp giải pháp toàn diện, bao gồm cả phương án tài chính, quản lý dự án và đào tạo phát triển nguồn nhân lực tại chỗ. Doanh nghiệp Hàn Quốc cũng bày tỏ mong muốn tham gia vào các mô hình đối tác công – tư (PPP) nhằm chia sẻ rủi ro và đảm bảo tính bền vững của dự án.

Bên cạnh đó, kinh nghiệm hợp tác trước đây của Hàn Quốc trong phát triển hạ tầng tại Việt Nam — bao gồm các tuyến metro tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh — càng củng cố vị thế của Hàn Quốc như một đối tác quen thuộc và đáng tin cậy trong lĩnh vực đường sắt.

Tây Ban Nha

Các doanh nghiệp Tây Ban Nha đã thể hiện sự quan tâm mạnh mẽ đến việc tham gia vào dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam của Việt Nam, tận dụng kinh nghiệm dày dạn của nước này trong phát triển hạ tầng đường sắt cao tốc.

Hợp tác cấp chính phủ

Vào đầu năm 2023, Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Danh Huy đã có cuộc gặp với Đại sứ Tây Ban Nha tại Việt Nam, bà Pilar Méndez Jiménez, để thảo luận về khả năng hợp tác trong lĩnh vực phát triển đường sắt. Đại sứ Jiménez nhấn mạnh năng lực của Tây Ban Nha trong lĩnh vực đường sắt cao tốc, cho biết nước này sở hữu mạng lưới đường sắt cao tốc lớn thứ hai thế giới, với hơn 30 tuyến và 229 đoàn tàu có thể đạt tốc độ lên đến 350 km/h. Bà bày tỏ mong muốn hợp tác với Việt Nam trong các dự án đường sắt, đặc biệt là tuyến đường sắt cao tốc Bắc – Nam, đồng thời đề nghị Bộ Giao thông Vận tải cung cấp thông tin chi tiết liên quan đến các dự án có thể hợp tác.

Sự tham gia của doanh nghiệp

Nhiều doanh nghiệp Tây Ban Nha cũng đã bày tỏ sự quan tâm đến việc đóng góp vào quá trình phát triển đường sắt cao tốc tại Việt Nam:

Renfe: Tập đoàn vận hành đường sắt quốc gia của Tây Ban Nha, Renfe có kinh nghiệm triển khai hệ thống đường sắt cao tốc tại nhiều quốc gia như Hoa Kỳ, Ả Rập Xê Út, Pháp và Mexico. Renfe bày tỏ mong muốn áp dụng chuyên môn của mình vào các dự án đường sắt tại Việt Nam.

Ineco: Là công ty tư vấn và kỹ thuật của Tây Ban Nha, Ineco đã đón tiếp đoàn công tác Việt Nam do Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Danh Huy dẫn đầu vào tháng 5 năm 2023. Tại đây, đoàn Việt Nam đã tìm hiểu về vai trò của Ineco trong việc phát triển mạng lưới đường sắt cao tốc của Tây Ban Nha, đồng thời trao đổi về khả năng hợp tác trong lĩnh vực tài chính và hỗ trợ kỹ thuật cho các dự án đường sắt tại Việt Nam.

CAF (Construcciones y Auxiliar de Ferrocarriles): Là một trong những nhà sản xuất phương tiện và thiết bị đường sắt hàng đầu của Tây Ban Nha với sự hiện diện trên toàn cầu, CAF nổi tiếng với việc cung cấp đầu máy toa xe cho nhiều thị trường quốc tế. Công ty đã bày tỏ sự quan tâm đến việc đóng góp vào hạ tầng đường sắt cao tốc tại Việt Nam.

COMSA Corporación: Là tập đoàn xây dựng và phát triển hạ tầng của Tây Ban Nha có lịch sử hoạt động từ năm 1891, COMSA sở hữu kinh nghiệm phong phú trong các dự án hạ tầng đường sắt trên toàn thế giới và đã thể hiện mong muốn tham gia vào quá trình phát triển ngành đường sắt tại Việt Nam.

Những hoạt động hợp tác nói trên phản ánh cam kết của Tây Ban Nha trong việc chia sẻ kinh nghiệm phát triển đường sắt cao tốc với Việt Nam, với mục tiêu đóng góp vào việc triển khai thành công dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam.

Bên cạnh Nhật Bản, Trung Quốc, Tây Ban Nha và Hàn Quốc, một số quốc gia và doanh nghiệp nước ngoài khác cũng đã bày tỏ sự quan tâm đến dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam của Việt Nam. Đáng chú ý, Đức — thông qua tập đoàn Siemens — đã thể hiện mong muốn tham gia vào các sáng kiến phát triển đường sắt cao tốc tại Việt Nam. Siemens có bề dày kinh nghiệm trong lĩnh vực công nghệ đường sắt cao tốc, bao gồm việc phát triển các đoàn tàu ICE tại Đức và đóng góp vào mạng lưới đường sắt cao tốc của Trung Quốc. Mặc dù hiện vẫn chưa có nhiều thông tin cụ thể về sự tham gia của Siemens trong dự án của Việt Nam, nhưng với kinh nghiệm quốc tế phong phú, tập đoàn này được xem là một đối tác tiềm năng.

Ngân hàng Thế giới (WB)

Ngân hàng Thế giới - World Bank (WB) đã bày tỏ sự quan tâm mạnh mẽ đến việc hỗ trợ dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam của Việt Nam, ghi nhận tiềm năng của dự án trong việc tăng cường kết nối khu vực và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Hỗ trợ chiến lược và cam kết tài chính

Vào tháng 10 năm 2023, trong cuộc gặp với Giám đốc Quốc gia WB tại Việt Nam – bà Carolyn Turk, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đề nghị WB hỗ trợ Việt Nam tiếp cận các nguồn vốn linh hoạt cho các dự án hạ tầng trọng điểm, bao gồm tuyến đường sắt cao tốc Bắc – Nam. Thủ tướng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc áp dụng đa dạng các mô hình tài chính để đáp ứng nhu cầu vốn của Việt Nam, đồng thời khẳng định rằng nợ công và bội chi ngân sách quốc gia vẫn nằm trong ngưỡng kiểm soát, tạo dư địa cho các khoản vay ODA mới.

WB đã thể hiện thiện chí cung cấp cả hỗ trợ tài chính và kỹ thuật cho lĩnh vực đường sắt của Việt Nam. Vào tháng 2 năm 2024, đại diện WB — trong đó có bà Sudeshna Ghosh Banerjee, Giám đốc khu vực về hạ tầng Đông Á và Thái Bình Dương — đã làm việc với Bộ Giao thông Vận tải Việt Nam để thảo luận về khả năng hợp tác trong bốn dự án đường sắt:

• Tăng cường an toàn giao thông đường sắt
• Tuyến vành đai khu vực phía Đông Hà Nội
• Tuyến đường sắt TP. Hồ Chí Minh – Cần Thơ
• Tuyến metro số 5 Hà Nội (Văn Cao – Ngọc Khánh – Láng – Hòa Lạc)

Những cuộc thảo luận này thể hiện cam kết của WB trong việc hỗ trợ Việt Nam phát triển hạ tầng đường sắt một cách toàn diện, phù hợp với các mục tiêu dài hạn của dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam.

Hỗ trợ kỹ thuật và định hướng chính sách

Ngân hàng Thế giới (WB) cũng đã đề xuất hỗ trợ kỹ thuật cho Bộ Giao thông Vận tải Việt Nam, tập trung vào công tác quy hoạch và chuẩn bị dự án. Trong các cuộc họp diễn ra đầu năm 2024, đại diện WB nhấn mạnh sự cần thiết phải cải cách quy trình quản lý dự án ODA nhằm giúp Việt Nam chuẩn bị và triển khai các dự án một cách hiệu quả và kịp thời. Các khuyến nghị bao gồm: loại bỏ quy trình đề xuất chủ trương đầu tư trong nước đối với báo cáo nghiên cứu tiền khả thi; nâng trần vốn cho các dự án sử dụng vốn ODA; và điều chỉnh sự khác biệt giữa chính sách của WB và pháp luật Việt Nam, đặc biệt trong các vấn đề liên quan đến đền bù, hỗ trợ và tái định cư.

Bên cạnh đó, WB đã huy động khoảng 400.000 USD từ Quỹ phát triển hạ tầng toàn cầu để hỗ trợ quá trình phát triển các dự án đường sắt tại Việt Nam. Ngân hàng cũng bày tỏ sẵn sàng kêu gọi thêm nguồn vốn, thể hiện cam kết mạnh mẽ trong việc thúc đẩy thành công các sáng kiến hạ tầng quan trọng.

Hợp tác tương lai và cam kết cấp cao

Sự quan tâm của WB đối với lĩnh vực đường sắt Việt Nam được thể hiện rõ hơn qua kế hoạch thăm chính thức Hà Nội của Chủ tịch WB – ông Ajay Banga, trong đó ông dự kiến sẽ công bố các cam kết của ngân hàng đối với sự phát triển ngành đường sắt Việt Nam, bao gồm khả năng đồng tài trợ cho một số dự án.

Hoạt động ngoại giao cấp cao này phản ánh sự hỗ trợ chiến lược của WB đối với phát triển hạ tầng của Việt Nam, đặc biệt là trong việc nâng cấp mạng lưới đường sắt – một yếu tố then chốt đối với tăng trưởng kinh tế và hội nhập khu vực.

Tóm lại, sự tham gia tích cực và hỗ trợ toàn diện của Ngân hàng Thế giới đối với các dự án đường sắt tại Việt Nam, bao gồm tuyến đường sắt cao tốc Bắc – Nam, thể hiện một mối quan hệ đối tác chặt chẽ nhằm thúc đẩy phát triển hạ tầng giao thông và tăng trưởng kinh tế bền vững của quốc gia.

Đầu tư vào đường sắt cao tốc là một bước đi chiến lược phù hợp chặt chẽ với các mục tiêu môi trường dài hạn của Việt Nam, đặc biệt là cam kết đạt được mức phát thải carbon ròng bằng “0” vào năm 2050. Hệ thống đường sắt cao tốc (HSR) cung cấp một phương tiện vận tải sạch hơn và tiết kiệm năng lượng hơn so với các phương thức truyền thống như giao thông đường bộ và hàng không, vốn là những nguồn phát thải khí nhà kính chính. Bằng cách chuyển một phần lớn lưu lượng hành khách sang đường sắt điện, Việt Nam có thể giảm đáng kể lượng khí thải carbon, cải thiện chất lượng không khí tại các trung tâm đô thị và hỗ trợ các nỗ lực phát triển đô thị bền vững cùng tăng cường khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu.

Đồng thời, việc Việt Nam chủ động hợp tác với nhiều đối tác quốc tế đa dạng — như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc và một số quốc gia châu Âu — trong việc lập kế hoạch và triển khai dự án đường sắt cao tốc giúp tăng cường vị thế địa chính trị của đất nước. Hợp tác đa phương này cho phép Việt Nam tiếp cận công nghệ tiên tiến và nguồn tài chính phong phú đồng thời giữ vững được sự tự chủ chiến lược. Bằng cách tránh phụ thuộc quá mức vào bất kỳ quốc gia nào, Việt Nam có thể duy trì chính sách đối ngoại cân bằng và củng cố vị thế như một đối tác ổn định, hấp dẫn trong khu vực.

Cuối cùng, dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam chính là biểu hiện nổi bật cho tầm nhìn chiến lược dài hạn của Việt Nam trong việc trở thành một nền kinh tế hiện đại, có khả năng chống chịu cao và hội nhập sâu rộng với thế giới. Đây không chỉ là một dự án giao thông đơn thuần, mà còn là tuyên bố mạnh mẽ về khát vọng quốc gia – khẳng định quyết tâm của Việt Nam vượt qua ngưỡng thu nhập trung bình và vươn lên trở thành một chủ thể chủ chốt trong trật tự khu vực đang định hình.

Ở cấp độ sâu hơn, dự án này thể hiện rõ nhận thức của Việt Nam rằng hạ tầng chất lượng cao chính là nền tảng cho quá trình chuyển đổi kinh tế bền vững. Bằng cách ưu tiên các yếu tố như kết nối, tốc độ và độ tin cậy, Việt Nam đang xây dựng nền móng cho một nền kinh tế hiệu quả hơn và toàn diện hơn – một nền kinh tế có khả năng hỗ trợ sản xuất công nghệ cao, thúc đẩy thương mại khu vực, nâng cao tính linh hoạt của thị trường lao động và cải thiện khả năng tiếp cận dịch vụ thiết yếu tại các địa phương. Cách tiếp cận phát triển dựa trên hạ tầng này càng có ý nghĩa trong bối cảnh Việt Nam đang chuyển hướng sang tăng trưởng xanh, chuyển đổi số và nâng cấp công nghiệp theo các chiến lược phát triển quốc gia.

Không những thế, dự án còn củng cố khả năng chống chịu của nền kinh tế thông qua việc giảm phụ thuộc vào các phương thức vận tải sử dụng nhiều nhiên liệu hóa thạch, khơi thông các điểm nghẽn trong logistics, và phân bố lại hoạt động kinh tế khỏi các đô thị đang bị quá tải. Qua đó, Việt Nam tăng cường năng lực ứng phó với các cú sốc bên ngoài – từ biến đổi khí hậu, gián đoạn chuỗi cung ứng cho đến những bất ổn địa chính trị toàn cầu.Trên trường quốc tế, việc Việt Nam thu hút được sự tham gia của nhiều đối tác đa dạng – mỗi bên mang theo thế mạnh riêng về công nghệ, tài chính và thể chế – cho thấy sự trưởng thành ngày càng rõ nét về cả ngoại giao và kinh tế. Thay vì chỉ đóng vai trò là bên tiếp nhận đầu tư, Việt Nam đang tích cực định hình các nguyên tắc hợp tác và cân bằng lợi ích giữa các cường quốc, từ đó khẳng định vị thế là một tác nhân chiến lược có năng lực thúc đẩy hội nhập khu vực và định hướng phát triển tương lai cho Đông Nam Á.

Tóm lại, dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam vừa là biểu tượng, vừa là đòn bẩy chiến lược: thể hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam đối với tăng trưởng bền vững dựa trên đổi mới, đồng thời phát đi thông điệp rõ ràng với thế giới rằng quốc gia này đã sẵn sàng để dẫn dắt, cạnh tranh và đóng góp một cách chủ động, có ý nghĩa vào tiến trình phát triển khu vực và toàn cầu.